Белорусский экзархат Московского патриархата
HRAMVSR.BY Центр духовного просвещения и социального служения
"Всех скорбящих Радость", Минск
Вясковы дэтэктыў: пра начную споведзь работнікаў сельсавета і як палешукі захавалі свой храм
| 30 МАЯ 2014 (Пятница) 22:38:05 Выступленне протаіерэя Сергія Гардуна на прэзентацыі кнігі Алены “Шацько” «Колокола и колокольные звоны православных храмов западных регионов Беларуси: история и современность».Кніга Алены Генадзеўны Шацько вельмі карысная, гэта спраўднае даследаванне. Гэта не той матэрыял, які ляжыць на паверхні, і разам з тым гэта жывая царкоўная традыцыя. У Заходняй Беларусі гэта традыцыя захавалася, а на ўсходзе званы змоўклі ў 20-я гады. У 1938 годзе спыніў сваё існаванне апошні храм на тэрыторыі Усходняй Беларусі. Там храмы былі адчынены толькі ў час нямецкай акупацыі. Адчыняліся сотнямі. Пасля вайны на ўсёй тэрыторыі Беларусі было больш 1000 праваслаўных храмаў. Потым іх зноў сталі зачыняць, і ў 80-я іх засталося каля 300. У Заходняй Беларусі адразу пасля вайны звон яшчэ гучаў, і толькі ў хрушчоўскія часы ён быў забаронены. Я ведаю адзін храм у Заходняй Беларусі, дзе царкоўны звон не спыняўся – у сяле Павіцце Кобрынскага раёна Брэсцкай вобласці. Там ва ўсе часы званы званілі. Магчыма, яшчэ былі такія аазісы, але я ведаю толькі пра гэты.Там неяк бацюшка у велікапосныя дні кажа: “Хто ўдзень баіцца хадзіць да споведзі, то ў гэтыя дні я буду ў храме ноччу. Хто працуе ў сельсавеце ці ў школе – прыходзьце, буду спавядаць і прычашчаць.” У іншых месцах гэтыя словы, сказаныя ў нядзелю з авмвона, маглі быць апошнімі. А там былі такія памяркоўныя ўлады, якія самі стараліся паспавядацца хаця б у Вялікі пост… Кніга Алены Шацько - гэта не толькі кніга пра званы, яна шырэйшая. Яна была б карысная ўсім, хто цікавіцца гісторыяй. Я звярнуў увагу на адзін вельмі значны фрагмент. Калі ўлады савецкія вырашылі правясці ўлік маёмасці ў храмах, на шэрагу храмаў былі размешчаны дошкі “ахоўваецца дзяржавай”. І вось тут ёсць эпізод: калі ў вёску ў адну вёску ў Жабінкаўскім раёне прыехалі чыноўнікі, каб вешаць гэтую дошку, людзі не далі яе вешаць. Я ведаю гісторыю закрыцця гэтага храма ў 60-я гады. Чуў яе ад сведкаў тых падзей. Было тры спробы. Першая была такая. Прыехаў чыноўнік, узяў міліцыянера, і яны завілі, што храм зачыняецца, можна забіраць рэчы. А людзі сказалі, што яны супраць. Тады чыноўнік з міліцыянерам проста памянялі замок. Але людзі павесілі свой. Была другая спроба. Больш прышло чыноўнікаў і больш міліцыянераў. Але людзі зноў не пусцілі. А трэцяя спроба была такая. Прыехалі ўзброеныя міліцыянеры – некалькі дзясяткаў і грузавік. Сказалі прыезжым людзям, якія жылі там нядаўна, не мясцовым, грузіць іконы на машыну. Грузяць. А вакол храма стаіць міліцыя, не падпускаючы месных. Тады мужчыны пераапрануліся ў жанчын. І некалькі дзясяткаў мыжыкоў у платках і спадніцах, плачучы і галосячы, наблізіліся да міліцыянераў і звязалі іх. Пры гэтым адна сапраўдная жанчына загінула ў гэтай патасоўцы. Шафёр паехаў. Паехаў з двума іконамі і Евангеллем, якія паспелі пагрузіць на машыну. Міліцыянеры ляжалі павязаныя каля храма і прасілі іх адпусціць. Тады людзі сказалі: “Ніхто не выйдзе ў калгас на працу, пака нам не вернуць тое, што забралі”. І не пайшлі. К абеду прыйшоў грузавік і прывез іконы і Евангелле. Сяляне пачапілі свой замок. І ва ўсе гады гэты храм стаяў поўнасцю так, як павінен быў стаяць. Людзі мянялі рушнікі на іконах, прыбіраліся, рабілі рамонт, фарбавалі звонку. І ўвесь час самі збіраліся туды на малітву, таму што ўлады святара не дазвалялі назначыць. І так ён прастаяў да 1989 г. , калі сталі давацца першыя дазволы на адкрыццё храмаў. 9 жніўня, на дзень святога Панцелеімана, я быў на першай службе ў зноў адчыненым храме. Яго не трэба было і рамантаваць. Гэта быў адзін с першых храмаў, якія атрымалі дазвол на адкрыццё. Усе званары, якія паказаны ў фільме «Колокола и колокольные звоны», - гэта сапраўды тыя людзі, якія перанялі жывую традыцыю, якая адрозніваецца ад іншых школ. Я ўпэўнены, што такія мясцовыя школы былі і ў Расіі, але яны зніклі, засталіся больш вялікія. А Алене Шацько ўдалося застаць гэтуя традыцыю і зафіксаваць. Важна было б, калі б гэтая традыцыя перадавалася. Трэба ад іх вучыцца і выкладаць гэты звон нават у Школе званароў і, напэўна, у іншых навуковых установах. / sobor.by/ (просмотров 4794) |
Новости разделов:
|
|||||
|
© www.sobor.by 2004 - 2025. |
|||||